ในห้วงคำนึงของใครหลายคน หากพูดถึงศิลปะสุโขทัย มักนึกถึงความงดงามของพระพุทธรูปก่อนเป็นอันดับแรก นั่นเป็นเพราะชื่อเสียงเรื่องความงดงาม สงบทว่าทรงพลังของงานศิลปกรรมทรงคุณค่าแขนงนี้
ศรัทธาที่ชาวสุโขทัยมีต่อพระพุทธศาสนาอย่างเต็มเปี่ยม นำมาสู่การสร้างสรรค์งานพุทธศิลป์อย่างสุดฝีมือ อาศัยความช่ำชองทางโลหะกรรมที่ชาวสุโขทัยถ่ายทอดภูมิปัญญาต่อกันมานานนับร้อยๆปีหรือมากกว่านั้น ประกอบกับความชาญฉลาดในการนำรูปแบบของงานศิลปกรรมจากวัฒนธรรมอื่นๆมาผสมผสานกับรสนิยมท้องถิ่น ทำให้ได้ผลงานที่มีลักษณะเฉพาะตัว และงดงาม
พระพุทธรูป สร้างจากสังคโลก 
พระพุทธรูป สร้างจากโลหะ 
พระพุทธรูป สร้างจากปูนปั้น
นักวิชาการสาขาประวัติศาสตร์ศิลปะส่วนใหญ่ แบ่งพระพุทธรูปสุโขทัยออกเป็น 4 หมวด ตามระยะเวลาการสร้างและอิทธิพลแวดล้อมที่มีผลต่อแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ คือ
หมวดวัดตะกวน เป็นพระพุทธรูปยุคแรก ได้รับรงบันดาลใจมากสกศิลปะล้านนา หรือเชียงแสน
หมวดใหญ่ เป็นช่วงที่ช่างสุโขทัยสามารถสร้างสรรค์ผลงานอันเป็นเอกลักษณ์ของตนเองได้แล้ว พระพุทธรูปมีความงดงาม สงบ ทว่ามีพลัง เป็นลักษณะที่พบมากที่สุด และส่งอิทธิพลต่อไปยังดินแดนใกล้เคียงด้วย
หมวดกำแพงเพชร พบที่เมืองกำแพงเพชรเป็นจำนวนมาก และด้วยเมืองนี้เป็นเมืองด่านมีการปะทะสังสรรค์กับอรุงศรีอยุธยาตอนต้นอยู่เสมอ ทำให้ลักษณะบางประการของพระพุทธรูปศิลปะ "อู่ทอง" เข้ามาผสมผสานกับศิลปะสุโขทัยแบบหมวดใหญ่ เช่น ปรับให้เม็ดพระศก (เส้นผม) ของพระพุทธรูปที่เคยเป็นรูปขดขนาดใหญ่ มีขนาดเล็กและถี่ขึ้นตามแบบศิลปะอู่ทอง เป็นต้น
หมวดพระพุทธชินราช ลักษณะเฉพาะอย่างหนึ่งของพุทธศิลป์สุโขทัยหมวดนี้ คือนิ้วพระหัตถ์ ๔ นิ้วของพระพุทธรูปมีความยาวเท่ากัน ตามคัมภีร์ว่าด้วยเรื่องลักษณะของมหาบุรุษ ทำให้เป็นที่เชื่อถือศรัทธาของผู้คนทั้งร่วมสมัย และในยุคหลัง
พระพุทธรูปสุโขทัย พบทั้งที่สร้างจากโลหะ ปูนปั้น ไม้ ทั้งขนาดใหญ่และขนาดเล็ก ทั้งในอิริยาบถนั่ง นอน ยืน และเดิน นิยมกันว่ามีความงามเป็นเลิศจนกลายเป็นต้นแบบในการสร้างพระพุทธรูปมาจนถึงปัจจุบัน
พระพิมพ์
พระเครื่องรางของขลัง
พระพิมพ์หมายถึงพุทธรูปขนาดเล็กๆ ที่ผู้คนในปัจจุบันนิยมเรียกกันว่า "พระเครื่อง" ซึ่งย่อมาจากคำว่า "พระเครื่องรางของขลัง" และเชื่อถือกันว่าเป็นวัตถุมงคลที่นำมาติดตัวแล้วจะสามารถคุ้มครองอันตราย อำนวยความสุขสวัสดีให้เราได้
แต่พระพิมพ์สำหรับคนในอดีต คือเครื่องสืบต่ออายุพระพุทธศาสนา ไม่นิยมนำมาติดตัว แต่จะบรรจุไว้ในกรุของเจดีย์ วิหาร ฐานพระพุทธรูปขนาดใหญ่ ตามความเชื่อที่ว่าเมื่อพุทธศักราช 5000 พระพุทธศาสนาจะถึงกาลเสื่อมสลาย จำเป็นต้องมีวัตถุเตือนใจให้คนในยุคนั้นรำลึกถึงพระพุทธคุณ รวมถึงสร้างพระพิมพ์ขึ้นเพื่อเป็นการสั่งสมบุญบารมี สะเดาะเคราะห์ อีกด้วย ความเชื่อและความศรัทธาเหล่านี้ ทำให้ผู้สร้างคำนึงถึงความงดงามของการออกแบบและจัดสร้างพระพิมพ์ ทำให้พุทธศิลป์แขนงนี้มีคุณค่า
พระพิมพ์หลังจากเผาแล้ว 
ขั้นตอนการเผาพระพิมพ์ 
การพิมพ์พระพิมพ์ 
แม่พิมพ์
มีการพบพระพิมพ์มากมายในสุโขทัย จากกรุของวัดโบราณต่างๆ รูปแบบ ขนาด วัสดุ และศิลปกรรมเหมือนหรือแตกต่างกันไปตามจุดประสงค์ของผู้สร้าง และคุณภาพของกรุที่บรรจุไว้ นักโบราณคดีใช้พระพิมพ์เหล่านี้เป็นเครื่องช่วยกำหนดอายุของโบราณสถาน ฝ่ายผู้ศรัทธาก็ใช้พระพิมพ์เหล่านี้เป้ฯที่พึ่ง ยึดเหนี่ยวจิตใจ มีการกำหนดชื่อเพื่อความเข้าใจตรงกัน โดยใช้ลักษณะเด่นของพระพิมพ์นั้นๆเป็นกำหนด อาทิ พระลีลาเม็ดขนุน เพราะพระพิมพ์แบบนี้เป็นพระพุทธรูปก้าวพระบาทเดิน มีรูปร่างของพระโค้งมนเหมือนเม็ดขนุน พระลีลาถ้ำหีบ เป็นพระลีลาพบเป็นจำนวนมากที่วัดถ้ำหีบ พระนางพญาเสน่ห์จันทน์ เพราะมีรูปทรงสามเหลี่ยม (เรียกพระพิมพ์ทรงนี้ว่าพระนางพญา) และมีประวัติว่าเมื่อพบในกรุองค์พระมีกลิ่นหอมของว่านเสน่ห์จันทน์ หรือพระร่วงรางปืน เพราะ เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่อง (นิยมเรียกว่าพระร่วง) และด้านหลังองค์พระเว้าเหมือนใช้ลุกกระสุนปืนประทับไว้ เป็นต้น
ความนิยมในพระพิมพ์สุโขทัย ทำให้มีการสร้างสรรค์งานพุทธศิลป์แขนงนี้ขึ้นใหม่ ทั้งด้วยเทคโนโลยีการผลิตสมัยใหม่และกรรมวิธีแบบโบราณ เป็นการอนุรักษ์มรดกพระร่วงที่ทรงคุณค่าอีกทางหนึ่ง
แต่พระพิมพ์สำหรับคนในอดีต คือเครื่องสืบต่ออายุพระพุทธศาสนา ไม่นิยมนำมาติดตัว แต่จะบรรจุไว้ในกรุของเจดีย์ วิหาร ฐานพระพุทธรูปขนาดใหญ่ ตามความเชื่อที่ว่าเมื่อพุทธศักราช 5000 พระพุทธศาสนาจะถึงกาลเสื่อมสลาย จำเป็นต้องมีวัตถุเตือนใจให้คนในยุคนั้นรำลึกถึงพระพุทธคุณ รวมถึงสร้างพระพิมพ์ขึ้นเพื่อเป็นการสั่งสมบุญบารมี สะเดาะเคราะห์ อีกด้วย ความเชื่อและความศรัทธาเหล่านี้ ทำให้ผู้สร้างคำนึงถึงความงดงามของการออกแบบและจัดสร้างพระพิมพ์ ทำให้พุทธศิลป์แขนงนี้มีคุณค่า
สินค้าที่ระลึกแบรนด์มรดกพระร่วง
SUPPORTED BY
PARTNERSHIP
